రామానుజ దాస తెలుగు బ్లాగుల వ్యాఖ్యలు
భగవతే రామానుజాయ నమః
బొల్లోజు బాబాగారు ఆస్తికులను నాస్తికులుగాను ,నాస్తికులను ఆస్తికులుగాను వక్రీకరిస్తారు..అలాగే .వైదికులను అవైదికులుగా , అవైదికులను వైదికులుగా చూపుతారు. రామానుజ తత్వాన్ని అలాగే వక్రీకరించి చెప్పారు.
చార్వాకులు గురించి మనకి సంస్కృత గ్రంథాలలో పూర్వ పక్షం గా చెప్పిన దాని నుంచే ఎక్కువ గా తెలుస్తోంది .అందరూ.ఎక్కువగా.సంస్కృతశ్లోకాలు.ఉదాహరిస్తారు, నేటి.చార్వాక నాస్తిక సిద్ధాంతాల వారు కూడా.బౌద్ధ జైన గ్రంథాలలో కూడా ఉన్నాయి అంటారు కానీ తక్కువగా పేర్కొంటారు. పండితులదంతా వక్రీకరణ అన్నట్లు ఐతే చార్వాక సిద్ధాంతం గురించి.చెప్పుకోవడానికి.ఏమీ మిగలదు బొల్లోజు వారూ చార్వాకులు చైతన్యం అంటే ఆత్మ గురించి చెప్పారు అని బుకాయించి ,.చార్వాకులు.ఆధ్యాత్మిక వేత్తలు అని బుకాయిస్తారు బొల్లోజు బాబా.చైతన్యం.అంటే కాన్షియస్ నెస్.దానిలో ఆత్మ పరమాత్మ ఎక్కడ ఉన్నారు?
మీరు కార్మిక చైతన్యం స్త్రీ చైతన్యం వంటి ఆధునిక ప్రయోగాలు కూడా వినలేదా.?ఆశ్చర్యం.
బొల్లోజు బాబాగారి వక్రీకరణల నుంచి పాఠకులను కాపాడడం కోసం చార్వాక తత్వం విపులంగా వివరిస్తాను.
చార్వాక తత్వశాస్త్రం: పంచ భూతాల కలయికతో జీవసృష్టి – ఆధునిక విజ్ఞానంతో పోలికలు, తేడాలు
పరిచయం
చార్వాక తత్వశాస్త్రం, భారతీయ దర్శనాలలో ఒక ప్రముఖ భౌతికవాద (Materialism) ఆలోచనా విధానం. ఈ దర్శనం ఆత్మ, దేవుడు, మోక్షం వంటి అతీంద్రియ విషయాలను తిరస్కరిస్తూ, జీవనం ‘చైతన్యం ” (ఆత్మ పరమాత్మ కాదు బొల్లోజు బాబా వారు. తెలుగు నేర్చుకోండి.చైతన్యం అంటే కాన్షియస్ నెస్ చిన్న పిల్లవాడిని అడిగినా చెపుతాడు మీకు) కేవలం భౌతిక పదార్థాల కలయిక వల్ల ఏర్పడతాయని వాదిస్తుంది.
చార్వాకులు భూతాలు—పృథ్వీ (భూమి), ఆపః (నీరు), తేజస్ (అగ్ని), వాయుః (వాయువు), యొక్క సంయోగం ద్వారా జీవసృష్టి ఉద్భవిస్తుందని నమ్ముతారు. ఈ వ్యాసంలో, చార్వాకుల వాదనను ఒక కీలక శ్లోకం ద్వారా, వివిధ ఉదాహరణలతో వివరిస్తూ, ఆధునిక విజ్ఞానంతో పోలికలు తేడాలను విశ్లేషిస్తాము.
శ్లోకం దాని అర్థం
ఇది సుప్రసిద్ధ శ్లోకం బొల్లోజు వారూ. కొంచెం పుస్తకాలు చదవడం అలవాటు చేసుకోండి.
చార్వాక తత్వశాస్త్రంలోని ఒక ముఖ్యమైన శ్లోకం ఈ విధంగా ఉంది:
జడ భూత వికారేషు చైతన్యం యత్తు దృశ్యతే
తాంబూల పూగ చూర్ణానాం యోగాద్రాగ ఇవోత్తితం
అర్థం:
జడమైన (చైతన్యం లేని) భౌతిక పదార్థాల ( భూతాలు) సంయోగం లేదా వికారం (మార్పు) వల్ల చైతన్యం (స్పృహ లేదా జీవన లక్షణం) ఉత్పన్నమవుతుంది. ఇది తాంబూలం (వక్క, సున్నం, పూగిపళ్ళు) కలిసినప్పుడు ఎరుపు రంగు (రాగం) ఉత్పన్నమవడం లాంటిది. ఈ శ్లోకం చార్వాకుల భౌతికవాదాన్ని సరళంగా వివరిస్తుంది—చైతన్యం అనేది ఒక స్వతంత్ర ఆత్మ కాదు, కేవలం భౌతిక పదార్థాల సంయోగం యొక్క ఫలితం.
ఈ శ్లోకం ను నేటి నాస్తికులు కూడా ఉదాహరణగా చూపుతారు.బొల్లోజు బాబా అభ్యంతరం ఏమిటి.?
పంచ భూతాల కలయిక , జీవసృష్టి
చార్వాకుల ప్రకారం, జీవసృష్టి అనేది పంచ భూతాల సంయోగం యొక్క సహజ పరిణామం. ఈ సిద్ధాంతాన్ని వివరించడానికి కొన్ని ఉదాహరణలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
1. తాంబూలం ఉదాహరణ
శ్లోకంలో పేర్కొన్న తాంబూలం ఉదాహరణ అత్యంత సరళమైనది. వక్కపొడి, సున్నం, పూగిపళ్ళు విడిగా ఉన్నప్పుడు ఎరుపు రంగు ఉండదు. కానీ ఈ పదార్థాలు కలిసినప్పుడు, రసాయనిక చర్య వల్ల ఎరుపు రంగు ఉత్పన్నమవుతుంది. అదే విధంగా, జడమైన పంచ భూతాలు కలిసినప్పుడు చైతన్యం ఉత్పన్నమవుతుందని చార్వాకులు వాదిస్తారు.
2. మద్యం ఉత్పత్తి
మద్యం తయారీ ప్రక్రియ చార్వాక సిద్ధాంతానికి మరొక ఉదాహరణ. ధాన్యాలు, నీరు, ఈస్ట్ వంటి జడ పదార్థాలు కలిసి పులియబెట్టడం (Fermentation) ద్వారా మద్యం ఉత్పన్నమవుతుంది, ఇది ఒక కొత్త గుణాన్ని (మత్తును) కలిగిస్తుంది. ఈ గుణం ఏ ఒక్క పదార్థంలోనూ విడిగా ఉండదు, కానీ వాటి సంయోగం వల్ల ఉత్పన్నమవుతుంది. అదే విధంగా, జీవన లక్షణాలు పంచ భూతాల సంయోగం వల్ల ఏర్పడతాయని చార్వాకులు నమ్ముతారు.(ఈ ఉదాహరణ మహాభారతం శాంతి పర్వంలోనిది )
3. మానవ శరీరం
మానవ శరీరం చార్వాక సిద్ధాంతానికి ఒక జీవన ఉదాహరణ. శరీరం పంచ భూతాల సమ్మేళనం—ఎముకలు, మాంసం (పృథ్వీ), రక్తం, ద్రవాలు (ఆపః), శరీర ఉష్ణం (తేజస్), శ్వాస (వాయుః), మరియు శరీరంలోని ఖాళీలు (ఆకాశః). ఈ భూతాలు కలిసినప్పుడు, స్పృహ, ఆలోచన, జీవన లక్షణాలు ఉత్పన్నమవుతాయి. శరీరం నశించినప్పుడు, ఈ భూతాలు విడిపోతాయి, చైతన్యం కూడా అంతరిస్తుందని చార్వాకులు వాదిస్తారు.
4. మొక్కల జీవనం
మొక్కలు కూడా పంచ భూతాల సంయోగం యొక్క ఫలితం. మట్టి (పృథ్వీ), నీరు (ఆపః), సూర్యరశ్మి (తేజస్), గాలి (వాయుః), మరియు ఆకాశం (ఆకాశః) కలిసి మొక్కలలో జీవన లక్షణాలను సృష్టిస్తాయి. మొక్కలు పెరగడం, ఆక్సిజన్ విడుదల చేయడం, ఫొటోసింథెసిస్ వంటి గుణాలు ఈ భూతాల సంయోగం వల్లనే సాధ్యమవుతాయి.
చార్వాక తత్వశాస్త్రం మరియు ఆధునిక విజ్ఞానం: పోలికలు
చార్వాక తత్వశాస్త్రం ఆధునిక విజ్ఞానంతో అనేక విధాలుగా సమానంగా ఉంటుంది, ఎందుకంటే రెండూ జీవసృష్టిని భౌతిక ప్రక్రియగా పరిగణిస్తాయి. కొన్ని ముఖ్యమైన పోలికలు:
భౌతికవాద దృక్పథం
చార్వాకులు చైతన్యం పంచ భూతాల సంయోగం యొక్క ఫలితమని చెప్పారు. ఆధునిక విజ్ఞానం కూడా జీవనం అనేది కార్బన్, హైడ్రోజన్, ఆక్సిజన్, నైట్రోజన్ వంటి రసాయన మూలకాల సంక్లిష్ట సంయోగం ద్వారా ఏర్పడిన జీవ రసాయన ప్రక్రియల ఫలితమని వాదిస్తుంది. ఉదాహరణకు, డీఎన్ఏ, ప్రోటీన్లు, మరియు ఇతర సేంద్రీయ సమ్మేళనాలు జీవన లక్షణాలకు ఆధారం.
అతీంద్రియత తిరస్కరణ
చార్వాకులు ఆత్మ, దేవుడు వంటి అతీంద్రియ భావనలను తిరస్కరించారు. ఆధునిక విజ్ఞానం కూడా జీవసృష్టి ‘చైతన్యం ‘ లను వివరించడానికి అతీంద్రియ శక్తులపై ఆధారపడకుండా, శాస్త్రీయ పద్ధతులు మరియు పరిశీలనలను ఉపయోగిస్తుంది.
సంయోగం ద్వారా కొత్త గుణాల ఉత్పత్తి
తాంబూలం ఉదాహరణలో చార్వాకులు వివరించినట్లు, జడ పదార్థాల సంయోగం కొత్త గుణాలను సృష్టిస్తుంది. ఆధునిక రసాయన శాస్త్రం ఇదే సూత్రాన్ని ధృవీకరిస్తుంది—ఉదాహరణకు, హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ కలిసి నీటిని (H₂O) ఏర్పరుస్తాయి, ఇది ఈ మూలకాల గుణాల నుండి పూర్తిగా భిన్నమైన లక్షణాలను కలిగి ఉంటుంది.
జీవనం యొక్క సహజ పరిణామం
చార్వాకులు జీవసృష్టిని పంచ భూతాల సహజ సంయోగంగా చూశారు. ఆధునిక జీవశాస్త్రం, డార్విన్ యొక్క పరిణామ సిద్ధాంతం మరియు అబయోజెనెసిస్ (Abiogenesis) సిద్ధాంతం ద్వారా, జీవనం భూమిపై సేంద్రీయ అణువుల సంక్లిష్ట రసాయన చర్యల నుండి సహజంగా ఉద్భవించిందని వివరిస్తుంది.
చార్వాక తత్వశాస్త్రం ఆధునిక విజ్ఞానం: తేడాలు
చార్వాక తత్వశాస్త్రం ఆధునిక విజ్ఞానం మధ్య అనేక సమానతలు ఉన్నప్పటికీ, కొన్ని ముఖ్యమైన తేడాలు కూడా ఉన్నాయి:
వివరణ యొక్క లోతు, శాస్త్రీయ పద్ధతి.
చార్వాకులు తమ సిద్ధాంతాన్ని సాధారణ ఉపమానాలు (తాంబూలం, మద్యం) ద్వారా వివరించారు, కానీ శాస్త్రీయ పరీక్షలు లేదా ప్రయోగాలపై ఆధారపడలేదు. ఆధునిక విజ్ఞానం మాత్రం జీవన ఉత్పత్తిని వివరించడానికి కఠినమైన శాస్త్రీయ పద్ధతులను, ప్రయోగాత్మక డేటాను, సూక్ష్మ స్థాయి అధ్యయనాలను (ఉదా., జన్యుశాస్త్రం, జీవ రసాయన శాస్త్రం) ఉపయోగిస్తుంది.
పంచ భూతాలు వర్సెస్ రసాయన మూలకాలు.
చార్వాకులు పంచ భూతాలను (భూమి, నీరు, అగ్ని, వాయువు, ఆకాశం) జీవసృష్టికి ఆధారంగా చూశారు, ఇది ఒక సాంస్కృతిక మరియు దార్శనిక భావన. ఆధునిక విజ్ఞానం ఈ భావనను తిరస్కరించి, జీవనాన్ని కార్బన్, హైడ్రోజన్, ఆక్సిజన్ వంటి రసాయన మూలకాలు వాటి సంక్లిష్ట అణుసమ్మేళనాల ద్వారా వివరిస్తుంది. ఆకాశం వంటి భావనకు ఆధునిక రసాయన శాస్త్రంలో స్థానం లేదు.
చైతన్యం యొక్క వివరణ
చార్వాకులు చైతన్యం (స్పృహ) భౌతిక సంయోగం యొక్క ఫలితమని చెప్పారు, కానీ దీనిని లోతుగా వివరించలేదు. ఆధునిక విజ్ఞానం, ముఖ్యంగా న్యూరోసైన్స్, స్పృహను మెదడులోని న్యూరాన్ల సంక్లిష్ట పరస్పర చర్యల ఫలితంగా అధ్యయనం చేస్తుంది. అయినప్పటికీ, స్పృహ యొక్క పూర్తి వివరణ ఇంకా విజ్ఞాన శాస్త్రంలో ఒక అపరిష్కృత రహస్యంగా మిగిలి ఉంది.
జీవన ఉత్పత్తి యొక్క ప్రక్రియ
చార్వాకులు జీవసృష్టిని సాధారణ సంయోగంగా చూశారు, కానీ దీని పరిణామ ప్రక్రియను వివరించలేదు. ఆధునిక విజ్ఞానం అబయోజెనెసిస్, సహజ ఎంపిక, జన్యు వైవిధ్యం వంటి సంక్లిష్ట ప్రక్రియల ద్వారా జీవన ఉత్పత్తి మరియు పరిణామాన్ని వివరిస్తుంది.
చార్వాక సిద్ధాంతం యొక్క ప్రాముఖ్యత
చార్వాక తత్వశాస్త్రం భారతీయ దర్శనాలలో ఒక విశిష్ట స్థానాన్ని కలిగి ఉంది, ఎందుకంటే ఇది అతీంద్రియ విశ్వాసాలను ప్రశ్నిస్తూ, శాస్త్రీయ దృక్పథాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. ఈ దర్శనం ఆధునిక భౌతికవాద ఆలోచనలతో సమానంగా ఉంటుంది, ఎందుకంటే ఇది జీవనాన్ని ఒక రసాయనిక మరియు భౌతిక ప్రక్రియగా చూస్తుంది. అయితే, చార్వాకులు ఆధ్యాత్మికతను పూర్తిగా తిరస్కరించడం వల్ల, ఇతర దర్శనాల నుండి విమర్శలను ఎదుర్కొన్నారు. ఆధునిక విజ్ఞానం, చార్వాక సిద్ధాంతాన్ని మరింత శాస్త్రీయ ఖచ్చితత్వంతో విస్తరించినప్పటికీ, స్పృహ( చైతన్యం )వంటి కొన్ని అంశాలలో ఇంకా పూర్తి సమాధానాలను అందించలేదు.
ముగింపు
చార్వాక తత్వశాస్త్రం ప్రకారం, జీవసృష్టి అనేది పంచ భూతాల సంయోగం యొక్క ఫలితం మాత్రమే. శ్లోకంలోని తాంబూలం ఉదాహరణ, మద్యం ఉత్పత్తి, మానవ శరీరం, మొక్కల జీవనం వంటి ఉదాహరణలు ఈ సిద్ధాంతాన్ని స్పష్టంగా వివరిస్తాయి. ఆధునిక విజ్ఞానంతో పోల్చినప్పుడు, చార్వాక సిద్ధాంతం భౌతికవాద దృక్పథంలో సమానంగా ఉన్నప్పటికీ, శాస్త్రీయ లోతు వివరణలో తేడాలు కనిపిస్తాయి. చార్వాకుల వాదన శాస్త్రీయ దృక్పథాన్ని ప్రతిబింబిస్తూ, జీవన రహస్యాన్ని భౌతిక కోణంలో అర్థం చేసుకోవడానికి ఒక ప్రాచీన మార్గాన్ని అందిస్తుంది, అయితే ఆధునిక విజ్ఞానం ఈ ఆలోచనలను మరింత శాస్త్రీయ ఖచ్చితత్వంతో విస్తరిస్తుంది.
ఇది బొల్లోజు బాబా గారు చెప్పినట్లు ఆధ్యాత్మిక సిద్ధాంతం ఏమాత్రం కాదు.
జగద్గురు రామానుజాచార్యుల వారు భౌతిక వాస్తవికతను బలపరుస్తూ, ఆధ్యాత్మికతను కూడా జత చేశారు. ఒక సంపూర్ణ సిద్ధాంతం ప్రవచించారు.
భగవతే రామానుజాయ నమః
శంకరాచార్యుడు పై బొల్లోజు బాబా గారి మూర్ఖ భక్తి.
బొల్లోజు బాబా ప్రచ్ఛన్న శంకరులు.
శంకరాచార్యుడు ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు.అనేది అందరూ అంగీకరించే విషయం. రామానుజాచార్యుల వారు స్పష్టం చేశారు.అందుకే శంకరాచార్యులు జగద్గురువులు కాదు.శంకరుడు.అసలు వైదిక ధర్మానికి చెందినవాడు కాదు అని మరో వైష్ణవుడు మధ్వాచార్యులు స్పష్టం చేశారు.
ఇప్పుడు బొల్లోజు బాబాగారు.శంకరాచార్యులు జగద్గురువులు అని నిరూపించాలి.అని.భావిస్తున్నారు.అందుకే శంకరాచార్యులు బౌద్ధులు కాదు.అంటున్నారు.
ఒకసారి బొల్లోజు బాబాగారు రామానుజాచార్యులు సమతా మూర్తి అని చాటుతూ వ్యాసం కూడా రాశారు. చిన జీయర్ స్వామి వారు భాగ్య నగరం లో రామానుజ విగ్రహ ప్రతిష్ట చేసినపుడు ఆవ్యాసం రాశారు.కానీ ఇప్పుడు రామానుజులవారు స్వయంగా చెప్పిన విషయాన్ని బ్రాహ్మణ కుట్ర అంటున్నారు. ఏ బ్రాహ్మణ కుట్ర? ఇది రామానుజుల. ఆలోచనలను ఆయన సిద్ధాంతాన్ని అవమానించడమే.
రామానుజుల వారికి ముందు శంకరాచార్యుల కు కొంత తర్వాతి కాలంలోనే ఆయన. ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు అనే వాదం మొదలైంది
శంకరాచార్యుడు ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు: ఒక సంక్షిప్త విశ్లేషణ
శంకరాచార్యుడు (8వ శతాబ్దం), అద్వైత వేదాంత సిద్ధాంత స్థాపకుడు, తన మాయావాదం , నిర్గుణ బ్రహ్మ భావనల కారణంగా “ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు” (Crypto-Buddhist) అని విమర్శించబడ్డాడు. ఈ విమర్శలు భాస్కరాచార్యులు, రామానుజాచార్యులు, మరియు మధ్వాచార్యులు చేశారు. వీరు శంకరుల సిద్ధాంతం బౌద్ధ దర్శనంలోని శూన్యవాదంతో సామ్యత కలిగి ఉందని వాదించారు.
1. భాస్కరాచార్యుల విమర్శ
భాస్కరాచార్యులు (9వ శతాబ్దం), భేదాభేద వాద సిద్ధాంతి, శంకరుల మాయావాదాన్ని బౌద్ధ శూన్యవాదంతో పోల్చారు. వారి రచనలో:
“యది సర్వం మాయామాత్రం, తర్హి వేదవాక్యానాం నిష్ఫలత్వం స్యాత్। ఏతద్ బౌద్ధమతస్య సామ్యం దర్శతి।”
(అనువాదం: “ఒకవేళ అన్నీ మాయ మాత్రమే అయితే, వేద వాక్యాలు నిష్ఫలమవుతాయి. ఇది బౌద్ధ మతంతో సామ్యతను చూపిస్తుంది.”)
భాస్కరాచార్యుల “బ్రహ్మసూత్ర భాష్యం,” అధ్యాయం 1, పాదం 4.
2. రామానుజాచార్యుల విమర్శ
రామానుజాచార్యులు (11వ శతాబ్దం), విశిష్టాద్వైత సిద్ధాంతి, శంకరుల మాయావాదాన్ని బౌద్ధ శూన్యవాదంతో సమానంగా విమర్శించారు:
“మాయావాదినః సర్వం మిథ్యాత్వేన సంనాదతి, యత్ బౌద్ధానాం శూన్యవాదస్య సమీపం।”
(అనువాదం: “మాయావాది అన్నింటినీ మిథ్యగా ప్రకటిస్తాడు, ఇది బౌద్ధుల శూన్యవాదానికి సమీపంగా ఉంది.”)
రామానుజాచార్యుల “శ్రీ భాష్యం,” బ్రహ్మసూత్ర వ్యాఖ్యానం, అధ్యాయం 2, పాదం 2.
3. మధ్వాచార్యుల విమర్శ
మధ్వాచార్యులు (13వ శతాబ్దం), ద్వైత వేదాంత సిద్ధాంతి, శంకరుల అద్వైతాన్ని బౌద్ధ శూన్యవాదంతో సమానంగా చిత్రీకరించారు:
“మాయావాదం వేదవిరుద్ధం, యతః సర్వం మిథ్యాత్వేన ప్రతిపాదతి, ఇదం బౌద్ధానాం శూన్యవాదస్య సమానః।”
(అనువాదం: “మాయావాదం వేద విరుద్ధమైనది, ఎందుకంటే అది అన్నింటినీ మిథ్యగా ప్రతిపాదిస్తుంది, ఇది బౌద్ధ శూన్యవాదంతో సమానమైనది.”)
సోర్స్: మధ్వాచార్యుల “బ్రహ్మసూత్ర భాష్యం,” అధ్యాయం 2, పాదం 2.
మరో రచనలో:
“మాయావాదినః వేదవాక్యాని వక్రీకరోతి, తతః తస్య సిద్ధాంతః బౌద్ధసిద్ధాంతస్య సమానః।”
(అనువాదం: “మాయావాది వేద వాక్యాలను వక్రీకరిస్తాడు, కాబట్టి అతని సిద్ధాంతం బౌద్ధ సిద్ధాంతంతో సమానమైనది.”)
సోర్స్: మధ్వాచార్యుల “అనువ్యాఖ్యానం.”
4. ఆధునిక విశ్లేషణ
ఆధునిక పండితులు ఈ విమర్శలను సంగ్రహించారు:
“The critics of Advaita, such as Bhaskara and Ramanuja, pointed out that Shankara’s doctrine of Maya and the unreality of the world bore a striking resemblance to the Buddhist doctrine of Sunyavada, thus accusing him of being a disguised Buddhist.”
సోర్స్: Surendranath Dasgupta, “A History of Indian Philosophy,” Volume 1, Chapter on Advaita Vedanta.
మధ్వాచార్యుల విమర్శలను వివరిస్తూ:
“Madhva saw Advaita as a veiled form of Buddhism, particularly in its denial of the reality of the world and its reliance on Maya.”
సోర్స్: B.N.K. Sharma, “Philosophy of Sri Madhvacharya,” Chapter on Critique of Advaita.
5. సిద్ధాంత పక్షం.
శంకరాచార్యుడు “ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు” అనే విమర్శ భాస్కరాచార్యులు, రామానుజాచార్యులు, మరియు మధ్వాచార్యుల నుండి ఉద్భవించింది, వీరు అద్వైత మాయావాదాన్ని బౌద్ధ శూన్యవాదంతో సమానంగా చూశారు. ఈ ఆరోపణ ఆధునిక పండితులచే సంగ్రహించబడింది, అయితే “ప్రచ్ఛన్న బౌద్ధుడు” అనే పదం ప్రాచీన గ్రంథాలలో పరోక్షంగా సూచించబడింది.
గ్రంథ పట్టిక
భాస్కరాచార్యులు, “బ్రహ్మసూత్ర భాష్యం,” అధ్యాయం 1, పాదం 4.
రామానుజాచార్యులు, “శ్రీ భాష్యం,” బ్రహ్మసూత్ర వ్యాఖ్యానం, అధ్యాయం 2, పాదం 2.
మధ్వాచార్యులు, “బ్రహ్మసూత్ర భాష్యం,” అధ్యాయం 2, పాదం 2.
మధ్వాచార్యులు, “అనువ్యాఖ్యానం.”
Surendranath Dasgupta, “A History of Indian Philosophy,” Volume 1.
B.N.K. Sharma, “Philosophy of Sri Madhvacharya,” Chapter on Critique of Advaita.